Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 1 Index Previous Next
|
1
[वै] धृष्टद्युम्नस तु पाञ्चाल्यः पृष्ठतः कुरुनन्दनौ अन्वगच्छत तदा यान्तौ भार्गवस्य निवेशनम 2 सॊ ऽजञायमानः पुरुषान अवधाय समन्ततः सवयम आरान निविष्टॊ ऽभूद भार्गवस्य निवेशने 3 साये ऽथ भीमस तु रिपुप्रमाथी; जिष्णुर यमौ चापि महानुभावौ भैक्षं चरित्वा तु युधिष्ठिराय; निवेदयां चक्रुर अदीनसत्त्वाः 4 ततस तु कुन्ती दरुपदात्मजां; ताम उवाच काले वचनं वदान्या अतॊ ऽगरम आदाय कुरुष्व भद्रे; बलिं च विप्राय च देहि भिक्षाम 5 ये चान्नम इच्छन्ति ददस्व तेभ्यः; परिश्रिता ये परितॊ मनुष्याः ततश च शेषं परविभज्य शीघ्रम; अर्धं चतुर्णां मम चात्मनश च 6 अर्धं च भीमाय ददाहि भद्रे; य एष मत्तर्षभ तुल्यरूपः शयामॊ युवा संहननॊपपन्न; एषॊ हि वीरॊ बहुभुक सदैव 7 सा हृष्टरूपैव तु राजपुत्री; तस्या वचः साध्व अविशङ्कमाना यथावद उक्तं परचकार साध्वी; ते चापि सर्वे ऽभयवजह्रुर अन्नम 8 कुशैस तु भूमौ शयनं चकार; माद्री सुतः सहदेवस तरस्वी यथात्मीयान्य अजिनानि सर्वे; संस्तीर्य वीराः सुषुपुर धरण्याम 9 अगस्त्यशास्ताम अभितॊ दिशं तु; शिरांसि तेषां कुरुसत्तमानाम कुन्ती पुरस्तात तु बभूव तेषां; कृष्णा तिरश चैव बभूव पत्तः 10 अशेत भूमौ सह पाण्डुपुत्रैः; पादॊपधानेव कृता कुशेषु न तत्र दुःखं च बभूव तस्या; न चावमेने कुरुपुंगवांस तान 11 ते तत्र शूराः कथयां बभूवुः; कथा विचित्राः पृतनाधिकाराः अस्त्राणि दिव्यानि रथांश च नागान; खड्गान गदाश चापि परश्वधांश च 12 तेषां कथास ताः परिकीर्त्यमानाः; पाञ्चालराजस्य सुतस तदानीम शुश्राव कृष्णां च तथा निषण्णां; ते चापि सर्वे ददृशुर मनुष्याः 13 धृष्टद्युम्नॊ राजपुत्रस तु सर्वं; वृत्तं तेषां कथितं चैव रात्रौ सर्वं राज्ञे दरुपदायाखिलेन; निवेदयिष्यंस तवरितॊ जगाम 14 पाञ्चालराजस तु विषण्णरूपस; तान पाण्डवान अप्रतिविन्दमानः धृष्टद्युम्नं पर्यपृच्छन महात्मा; कव सा गता केन नीता च कृष्णा 15 कच चिन न शूद्रेण न हीनजेन; वैश्येन वा करदेनॊपपन्ना कच चित पदं मूर्ध्नि न मे निदिग्धं; कच चिन माला पतिता न शमशाने 16 कच चित सवर्ण परवरॊ मनुष्य; उद्रिक्त वर्कॊ ऽपय उत वेह कच चित कच चिन न वामॊ मम मूर्ध्नि पादः; कृष्णाभिमर्शेन कृतॊ ऽदय पुत्र 17 कच चिच च यक्ष्ये परमप्रप्रीतः; संयुज्य पार्थेन नरर्षभेण बरवीहि तत्त्वेन महानुभावः; कॊ ऽसौ विजेता दुहितुर ममाद्य 18 विचित्रवीर्यस्य तु कच चिद अद्य; कुरुप्रवीरस्य धरन्ति पुत्राः कच चित तु पार्थेन यवीयसाद्य; धनुर गृहीतं निहतं च लक्ष्यम |
1
[vai] dhṛṣṭadyumnas tu pāñcālyaḥ pṛṣṭhataḥ kurunandanau anvagacchat tadā yāntau bhārgavasya niveśanam 2 so 'jñāyamānaḥ puruṣān avadhāya samantataḥ svayam ārān niviṣṭo 'bhūd bhārgavasya niveśane 3 sāye 'tha bhīmas tu ripupramāthī; jiṣṇur yamau cāpi mahānubhāvau bhaikṣaṃ caritvā tu yudhiṣṭhirāya; nivedayāṃ cakrur adīnasattvāḥ 4 tatas tu kuntī drupadātmajāṃ; tām uvāca kāle vacanaṃ vadānyā ato 'gram ādāya kuruṣva bhadre; baliṃ ca viprāya ca dehi bhikṣām 5 ye cānnam icchanti dadasva tebhyaḥ; pariśritā ye parito manuṣyāḥ tataś ca śeṣaṃ pravibhajya śīghram; ardhaṃ caturṇāṃ mama cātmanaś ca 6 ardhaṃ ca bhīmāya dadāhi bhadre; ya eṣa mattarṣabha tulyarūpaḥ śyāmo yuvā saṃhananopapanna; eṣo hi vīro bahubhuk sadaiva 7 sā hṛṣṭarūpaiva tu rājaputrī; tasyā vacaḥ sādhv aviśaṅkamānā yathāvad uktaṃ pracakāra sādhvī; te cāpi sarve 'bhyavajahrur annam 8 kuśais tu bhūmau śayanaṃ cakāra; mādrī sutaḥ sahadevas tarasvī yathātmīyāny ajināni sarve; saṃstīrya vīrāḥ suṣupur dharaṇyām 9 agastyaśāstām abhito diśaṃ tu; śirāṃsi teṣāṃ kurusattamānām kuntī purastāt tu babhūva teṣāṃ; kṛṣṇā tiraś caiva babhūva pattaḥ 10 aśeta bhūmau saha pāṇḍuputraiḥ; pādopadhāneva kṛtā kuśeṣu na tatra duḥkhaṃ ca babhūva tasyā; na cāvamene kurupuṃgavāṃs tān 11 te tatra śūrāḥ kathayāṃ babhūvuḥ; kathā vicitrāḥ pṛtanādhikārāḥ astrāṇi divyāni rathāṃś ca nāgān; khaḍgān gadāś cāpi paraśvadhāṃś ca 12 teṣāṃ kathās tāḥ parikīrtyamānāḥ; pāñcālarājasya sutas tadānīm śuśrāva kṛṣṇāṃ ca tathā niṣaṇṇāṃ; te cāpi sarve dadṛśur manuṣyāḥ 13 dhṛṣṭadyumno rājaputras tu sarvaṃ; vṛttaṃ teṣāṃ kathitaṃ caiva rātrau sarvaṃ rājñe drupadāyākhilena; nivedayiṣyaṃs tvarito jagāma 14 pāñcālarājas tu viṣaṇṇarūpas; tān pāṇḍavān aprativindamānaḥ dhṛṣṭadyumnaṃ paryapṛcchan mahātmā; kva sā gatā kena nītā ca kṛṣṇā 15 kac cin na śūdreṇa na hīnajena; vaiśyena vā karadenopapannā kac cit padaṃ mūrdhni na me nidigdhaṃ; kac cin mālā patitā na śmaśāne 16 kac cit savarṇa pravaro manuṣya; udrikta varko 'py uta veha kac cit kac cin na vāmo mama mūrdhni pādaḥ; kṛṣṇābhimarśena kṛto 'dya putra 17 kac cic ca yakṣye paramapraprītaḥ; saṃyujya pārthena nararṣabheṇa bravīhi tattvena mahānubhāvaḥ; ko 'sau vijetā duhitur mamādya 18 vicitravīryasya tu kac cid adya; kurupravīrasya dharanti putrāḥ kac cit tu pārthena yavīyasādya; dhanur gṛhītaṃ nihataṃ ca lakṣyam |