Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 2 Index Previous Next
|
1
[व] ततः परवेशनं चक्रे तस्यां राजा युधिष्ठिरः अयुतं भॊजयाम आस बराह्मणानां नराधिपः 2 घृतपायसेन मधुना भक्ष्यैर मूलफलैस तथा अहतैश चैव वासॊभिर माल्यैर उच्चावचैर अपि 3 ददौ तेभ्यः सहस्राणि गवां परत्येकशः परभुः पुण्याहघॊषस तत्रासीद दिवस्पृग इव भारत 4 वादित्रैर विविधैर गीतैर गन्धैर उच्चावचैर अपि पूजयित्वा कुरुश्रेष्ठॊ दैवतानि निवेश्य च 5 तत्र मल्ला नटा झल्लाः सूता वैतालिकास तथा उपतस्थुर महात्मानं सप्तरात्रं युधिष्ठिरम 6 तथा स कृत्वा पूजां तां भरातृभिः सह पाण्डवः तस्यां सभायां रम्यायां रेमे शक्रॊ यथा दिवि 7 सभायाम ऋषयस तस्यां पाण्डवैः सह आसते आसां चक्रुर नरेन्द्राश च नानादेशसमागताः 8 असितॊ देवलः सत्यः सर्पमाली महाशिराः अर्वावसुः सुमित्रश च मैत्रेयः शुनकॊ बलिः 9 बकॊ दाल्भ्यः सथूलशिराः कृष्णद्वैपायनः शुकः सुमन्तुर जैमिनिः पैलॊ वयास शिष्यास तथा वयम 10 तित्तिरिर याज्ञवल्क्यश च ससुतॊ लॊमहर्षणः अप्सु हॊम्यश च धौम्यश च आणी माण्डव्य कौशिकौ 11 दामॊष्णीषस तरैवणिश च पर्णादॊ घटजानुकः मौञ्जायनॊ वायुभक्षः पाराशर्यश च सारिकौ 12 बलवाकः शिनी वाकः सत्यपालः कृतश्रमः जातू कर्णः शिखावांश च सुबलः पारिजातकः 13 पर्वतश च महाभागॊ मार्कण्डेयस तथा मुनिः पवित्रपाणिः सावर्णिर भालुकिर गालवस तथा 14 जङ्घा बन्धुश च रैभ्यश च कॊपवेगश्रवा भृगुः हरि बभ्रुश च कौण्डिन्यॊ बभ्रु माली सनातनः 15 कक्षीवान औशिजश चैव नाचिकेतॊ ऽथ गौतमः पैङ्गॊ वराहः शुनकः शाण्डिल्यश च महातपाः कर्करॊ वेणुजङ्घश च कलापः कठ एव च 16 मुनयॊ धर्मसहिता धृतात्मानॊ जितेन्द्रियाः एते चान्ये च बहवॊ वेदवेदाङ्गपारगाः 17 उपासते महात्मानं सभायाम ऋषिसत्तमाः कथयन्तः कथाः पुण्या धर्मज्ञाः शुचयॊ ऽमलाः 18 तथैव कषत्रिय शरेष्ठा धर्मराजम उपासते शरीमान महात्मा धर्मात्मा मुञ्ज केतुर विवर्धनः 19 संग्रामजिद दुर्मुखश च उग्रसेनश च वीर्यवान कक्षसेनः कषितिपतिः कषेमकश चापराजितः काम्बॊजराजः कमलः कम्पनश च महाबलः 20 सततं कम्पयाम आस यवनान एक एव यः यथासुरान कालकेयान देवॊ वज्रधरस तथा 21 जटासुरॊ मद्रकान्तश च राजा; कुन्तिः कुणिन्दश च किरात राजः तथाङ्गवङ्गौ सह पुण्ड्रकेण; पाण्ड्यॊड्र राजौ सह चान्ध्रकेण 22 किरात राजः सुमना यवनाधिपतिस तथा चाणूरॊ देवरातश च भॊजॊ भीम रथश च यः 23 शरुतायुधश च कालिङ्गॊ जयत्सेनश च मागधः सुशर्मा चेकितानश च सुरथॊ ऽमित्रकर्षणः 24 केतुमान वसु दानश च वैदेहॊ ऽथ कृतक्षणः सुधर्मा चानिरुद्धश च शरुतायुश च महाबलः 25 अनूप राजॊ दुर्धर्षः कषेमजिच च सुदक्षिणः शिशुपालः सहसुतः करूषाधिपतिस तथा 26 वृष्णीनां चैव दुर्धर्षाः कुमारा देवरूपिणः आहुकॊ वि पृथुश चैव गदः सारण एव च 27 अक्रूरः कृतवर्मा च सात्यकिश च शिनेः सुतः भीष्मकॊ ऽथाहृतिश चैव दयुमत सेनश च वीर्यवान केकयाश च महेष्वासा यज्ञसेनश च सौमकिः 28 अर्जुनं चापि संश्रित्य राजपुत्रा महाबलाः अशिक्षन्त धनुर्वेदं रौरवाजिनवाससः 29 तत्रैव शिक्षिता राजन कुमारा वृष्णिनन्दनाः रौक्मिणेयश च साम्बश च युयुधानश च सात्यकिः 30 एते चान्ये च बहवॊ राजानः पृथिवीपते धनंजय सखा चात्र नित्यम आस्ते सम तुम्बुरुः 31 चित्रसेनः सहामात्यॊ गन्धर्वाप्सरसस तथा गीतवादित्रकुशलाः शम्या तालविशारदाः 32 परमाणे ऽथ लयस्थाने किंनराः कृतनिश्रमाः संचॊदितास तुम्बुरुणा गन्धर्वाः सहिता जगुः 33 गायन्ति दिव्यतानैस ते यथान्यायं मनस्विनः पाण्डुपुत्रान ऋषींश चैव रमयन्त उपासते 34 तस्यां सभायाम आसीनाः सुव्रताः सत्यसंगराः दिवीव देवा बरह्माणं युधिष्ठिरम उपासते |
1
[v] tataḥ praveśanaṃ cakre tasyāṃ rājā yudhiṣṭhiraḥ ayutaṃ bhojayām āsa brāhmaṇānāṃ narādhipaḥ 2 ghṛtapāyasena madhunā bhakṣyair mūlaphalais tathā ahataiś caiva vāsobhir mālyair uccāvacair api 3 dadau tebhyaḥ sahasrāṇi gavāṃ pratyekaśaḥ prabhuḥ puṇyāhaghoṣas tatrāsīd divaspṛg iva bhārata 4 vāditrair vividhair gītair gandhair uccāvacair api pūjayitvā kuruśreṣṭho daivatāni niveśya ca 5 tatra mallā naṭā jhallāḥ sūtā vaitālikās tathā upatasthur mahātmānaṃ saptarātraṃ yudhiṣṭhiram 6 tathā sa kṛtvā pūjāṃ tāṃ bhrātṛbhiḥ saha pāṇḍavaḥ tasyāṃ sabhāyāṃ ramyāyāṃ reme śakro yathā divi 7 sabhāyām ṛṣayas tasyāṃ pāṇḍavaiḥ saha āsate āsāṃ cakrur narendrāś ca nānādeśasamāgatāḥ 8 asito devalaḥ satyaḥ sarpamālī mahāśirāḥ arvāvasuḥ sumitraś ca maitreyaḥ śunako baliḥ 9 bako dālbhyaḥ sthūlaśirāḥ kṛṣṇadvaipāyanaḥ śukaḥ sumantur jaiminiḥ pailo vyāsa śiṣyās tathā vayam 10 tittirir yājñavalkyaś ca sasuto lomaharṣaṇaḥ apsu homyaś ca dhaumyaś ca āṇī māṇḍavya kauśikau 11 dāmoṣṇīṣas traivaṇiś ca parṇādo ghaṭajānukaḥ mauñjāyano vāyubhakṣaḥ pārāśaryaś ca sārikau 12 balavākaḥ śinī vākaḥ satyapālaḥ kṛtaśramaḥ jātū karṇaḥ śikhāvāṃś ca subalaḥ pārijātakaḥ 13 parvataś ca mahābhāgo mārkaṇḍeyas tathā muniḥ pavitrapāṇiḥ sāvarṇir bhālukir gālavas tathā 14 jaṅghā bandhuś ca raibhyaś ca kopavegaśravā bhṛguḥ hari babhruś ca kauṇḍinyo babhru mālī sanātanaḥ 15 kakṣīvān auśijaś caiva nāciketo 'tha gautamaḥ paiṅgo varāhaḥ śunakaḥ śāṇḍilyaś ca mahātapāḥ karkaro veṇujaṅghaś ca kalāpaḥ kaṭha eva ca 16 munayo dharmasahitā dhṛtātmāno jitendriyāḥ ete cānye ca bahavo vedavedāṅgapāragāḥ 17 upāsate mahātmānaṃ sabhāyām ṛṣisattamāḥ kathayantaḥ kathāḥ puṇyā dharmajñāḥ śucayo 'malāḥ 18 tathaiva kṣatriya śreṣṭhā dharmarājam upāsate śrīmān mahātmā dharmātmā muñja ketur vivardhanaḥ 19 saṃgrāmajid durmukhaś ca ugrasenaś ca vīryavān kakṣasenaḥ kṣitipatiḥ kṣemakaś cāparājitaḥ kāmbojarājaḥ kamalaḥ kampanaś ca mahābalaḥ 20 satataṃ kampayām āsa yavanān eka eva yaḥ yathāsurān kālakeyān devo vajradharas tathā 21 jaṭāsuro madrakāntaś ca rājā; kuntiḥ kuṇindaś ca kirāta rājaḥ tathāṅgavaṅgau saha puṇḍrakeṇa; pāṇḍyoḍra rājau saha cāndhrakeṇa 22 kirāta rājaḥ sumanā yavanādhipatis tathā cāṇūro devarātaś ca bhojo bhīma rathaś ca yaḥ 23 śrutāyudhaś ca kāliṅgo jayatsenaś ca māgadhaḥ suśarmā cekitānaś ca suratho 'mitrakarṣaṇaḥ 24 ketumān vasu dānaś ca vaideho 'tha kṛtakṣaṇaḥ sudharmā cāniruddhaś ca śrutāyuś ca mahābalaḥ 25 anūpa rājo durdharṣaḥ kṣemajic ca sudakṣiṇaḥ śiśupālaḥ sahasutaḥ karūṣādhipatis tathā 26 vṛṣṇīnāṃ caiva durdharṣāḥ kumārā devarūpiṇaḥ āhuko vi pṛthuś caiva gadaḥ sāraṇa eva ca 27 akrūraḥ kṛtavarmā ca sātyakiś ca śineḥ sutaḥ bhīṣmako 'thāhṛtiś caiva dyumat senaś ca vīryavān kekayāś ca maheṣvāsā yajñasenaś ca saumakiḥ 28 arjunaṃ cāpi saṃśritya rājaputrā mahābalāḥ aśikṣanta dhanurvedaṃ rauravājinavāsasaḥ 29 tatraiva śikṣitā rājan kumārā vṛṣṇinandanāḥ raukmiṇeyaś ca sāmbaś ca yuyudhānaś ca sātyakiḥ 30 ete cānye ca bahavo rājānaḥ pṛthivīpate dhanaṃjaya sakhā cātra nityam āste sma tumburuḥ 31 citrasenaḥ sahāmātyo gandharvāpsarasas tathā gītavāditrakuśalāḥ śamyā tālaviśāradāḥ 32 pramāṇe 'tha layasthāne kiṃnarāḥ kṛtaniśramāḥ saṃcoditās tumburuṇā gandharvāḥ sahitā jaguḥ 33 gāyanti divyatānais te yathānyāyaṃ manasvinaḥ pāṇḍuputrān ṛṣīṃś caiva ramayanta upāsate 34 tasyāṃ sabhāyām āsīnāḥ suvratāḥ satyasaṃgarāḥ divīva devā brahmāṇaṃ yudhiṣṭhiram upāsate |