Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 2 Index Previous Next
|
1
[व] पार्थः पराप्य धनुःश्रेष्ठम अक्षय्यौ च महेषुधी रथं धवजं सभां चैव युधिष्ठिरम अभाषत 2 धनुर अस्त्रं शरा वीर्यं पक्षॊ भूमिर यशॊबलम पराप्तम एतन मया राजन दुष्प्रापं यद अभीप्सितम 3 तत्र कृत्यम अहं मन्ये कॊशस्यास्य विवर्धनम करम आहारयिष्यामि राज्ञः सर्वान नृपॊत्तम 4 विजयाय परयास्यामि दिशं धनद रक्षिताम तिथाव अथ मुहूर्ते च नक्षत्रे च तथा शिवे 5 धनंजय वचॊ शरुत्वा धर्मराजॊ युधिष्ठिरः सनिग्धगम्भीर नादिन्या तं गिरा परत्यभाषत 6 सवस्ति वाच्यार्हतॊ विप्रान परयाहि भरतर्षभ दुर्हृदाम अप्रहर्षाय सुहृदां नन्दनाय च विजयस ते धरुवं पार्थ परियं कामम अवाप्नुहि 7 इत्य उक्तः परययौ पार्थः सैन्येन महता वृतः अग्निदत्तेन दिव्येन रथेनाद्भुतकर्मणा 8 तथैव भीमसेनॊ ऽपि यमौ च पुरुषर्षभौ स सैन्याः परययुः सर्वे धर्मराजाभि पूजिताः 9 दिशं धनपतेर इष्टाम अजयत पाकशासनिः भीमसेनस तथा पराचीं सहदेवस तु दक्षिणाम 10 परतीचीं नकुलॊ राजन दिशं वयजयद अस्त्रवित खाण्डव परस्थम अध्यास्ते धर्मराजॊ युधिष्ठिरः 11 [ज] दिशाम अभिजयं बरह्मन विस्तरेणानुकीर्तय न हि तृप्यामि पूर्वेषां शृण्वानश चरितं महत 12 [वै] धनंजयस्य वक्ष्यामि विजयं पूर्वम एव ते यौगपद्येन पार्थैर हि विजितेयं वसुंधरा 13 पूर्वं कुणिन्द विषये वशे चक्रे महीपतीन धनंजयॊ महाबाहुर नातितीव्रेण कर्मणा 14 आनर्तान कालकूटांश च कुणिन्दांश च विजित्य सः सुमण्डलं पापजितं कृतवान अनु सैनिकम 15 स तेन सहितॊ राजन सव्यसाची परंतपः विजिग्ये सकलं दवीपं परतिविन्ध्यं च पार्थिवम 16 सकल दवीपवासांश च सप्त दवीपे च ये नृपाः अर्जुनस्य च सैन्यानां विग्रहस तुमुलॊ ऽभवत 17 स तान अपि महेष्वासॊ विजित्य भरतर्षभ तैर एव सहितः सर्वैः पराग्ज्यॊतिषम उपाद्रवत 18 तत्र राजा महान आसीद भगदत्तॊ विशां पते तेनासीत सुमहद युद्धं पाण्डवस्य महात्मनः 19 स किरातैश च चीनैश च वृतः पराग्ज्यॊतिषॊ ऽभवत अन्यैश च बहुभिर यॊधैः सागरानूपवासिभिः 20 ततः स दिवसान अष्टौ यॊधयित्वा धनंजयम परहसन्न अब्रवीद राजा संग्रामे विगतक्लमः 21 उपपन्नं महाबाहॊ तवयि पाण्डवनन्दन पाकशासनदायादे वीर्यम आहवशॊभिनि 22 अहं सखा सुरेन्द्रस्य शक्राद अनवमॊ रणे न च शक्नॊमि ते तात सथातुं परमुखतॊ युधि 23 किम ईप्सितं पाण्डवेय बरूहि किं करवाणि ते यद वक्ष्यसि महाबाहॊ तत करिष्यामि पुत्रक 24 [अर] कुरूणाम ऋषभॊ राजा धर्मपुत्रॊ युधिष्ठिरः तस्य पार्थिवताम ईप्से करस तस्मै परदीयताम 25 भवान पितृसखा चैव परीयमाणॊ मयापि च ततॊ नाज्ञापयामि तवां परीतिपूर्वं परदीयताम 26 [भ] कुन्ती मातर यथा मे तवं तथा राजा युधिष्ठिरः सर्वम एतत करिष्यामि किं चान्यत करवाणि ते |
1
[v] pārthaḥ prāpya dhanuḥśreṣṭham akṣayyau ca maheṣudhī rathaṃ dhvajaṃ sabhāṃ caiva yudhiṣṭhiram abhāṣata 2 dhanur astraṃ śarā vīryaṃ pakṣo bhūmir yaśobalam prāptam etan mayā rājan duṣprāpaṃ yad abhīpsitam 3 tatra kṛtyam ahaṃ manye kośasyāsya vivardhanam karam āhārayiṣyāmi rājñaḥ sarvān nṛpottama 4 vijayāya prayāsyāmi diśaṃ dhanada rakṣitām tithāv atha muhūrte ca nakṣatre ca tathā śive 5 dhanaṃjaya vaco śrutvā dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ snigdhagambhīra nādinyā taṃ girā pratyabhāṣata 6 svasti vācyārhato viprān prayāhi bharatarṣabha durhṛdām apraharṣāya suhṛdāṃ nandanāya ca vijayas te dhruvaṃ pārtha priyaṃ kāmam avāpnuhi 7 ity uktaḥ prayayau pārthaḥ sainyena mahatā vṛtaḥ agnidattena divyena rathenādbhutakarmaṇā 8 tathaiva bhīmaseno 'pi yamau ca puruṣarṣabhau sa sainyāḥ prayayuḥ sarve dharmarājābhi pūjitāḥ 9 diśaṃ dhanapater iṣṭām ajayat pākaśāsaniḥ bhīmasenas tathā prācīṃ sahadevas tu dakṣiṇām 10 pratīcīṃ nakulo rājan diśaṃ vyajayad astravit khāṇḍava prastham adhyāste dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ 11 [j] diśām abhijayaṃ brahman vistareṇānukīrtaya na hi tṛpyāmi pūrveṣāṃ śṛṇvānaś caritaṃ mahat 12 [vai] dhanaṃjayasya vakṣyāmi vijayaṃ pūrvam eva te yaugapadyena pārthair hi vijiteyaṃ vasuṃdharā 13 pūrvaṃ kuṇinda viṣaye vaśe cakre mahīpatīn dhanaṃjayo mahābāhur nātitīvreṇa karmaṇā 14 ānartān kālakūṭāṃś ca kuṇindāṃś ca vijitya saḥ sumaṇḍalaṃ pāpajitaṃ kṛtavān anu sainikam 15 sa tena sahito rājan savyasācī paraṃtapaḥ vijigye sakalaṃ dvīpaṃ prativindhyaṃ ca pārthivam 16 sakala dvīpavāsāṃś ca sapta dvīpe ca ye nṛpāḥ arjunasya ca sainyānāṃ vigrahas tumulo 'bhavat 17 sa tān api maheṣvāso vijitya bharatarṣabha tair eva sahitaḥ sarvaiḥ prāgjyotiṣam upādravat 18 tatra rājā mahān āsīd bhagadatto viśāṃ pate tenāsīt sumahad yuddhaṃ pāṇḍavasya mahātmanaḥ 19 sa kirātaiś ca cīnaiś ca vṛtaḥ prāgjyotiṣo 'bhavat anyaiś ca bahubhir yodhaiḥ sāgarānūpavāsibhiḥ 20 tataḥ sa divasān aṣṭau yodhayitvā dhanaṃjayam prahasann abravīd rājā saṃgrāme vigataklamaḥ 21 upapannaṃ mahābāho tvayi pāṇḍavanandana pākaśāsanadāyāde vīryam āhavaśobhini 22 ahaṃ sakhā surendrasya śakrād anavamo raṇe na ca śaknomi te tāta sthātuṃ pramukhato yudhi 23 kim īpsitaṃ pāṇḍaveya brūhi kiṃ karavāṇi te yad vakṣyasi mahābāho tat kariṣyāmi putraka 24 [ar] kurūṇām ṛṣabho rājā dharmaputro yudhiṣṭhiraḥ tasya pārthivatām īpse karas tasmai pradīyatām 25 bhavān pitṛsakhā caiva prīyamāṇo mayāpi ca tato nājñāpayāmi tvāṃ prītipūrvaṃ pradīyatām 26 [bha] kuntī mātar yathā me tvaṃ tathā rājā yudhiṣṭhiraḥ sarvam etat kariṣyāmi kiṃ cānyat karavāṇi te |