Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 4 Index Previous Next
|
1
[वै] भीष्मे तु संग्रामशिरॊ विहाय; पलायमाने धेतराष्ट्र पुत्रः उच्छ्रित्य केतुं विनदन महात्मा; सवयं विगृह्यार्जुनम आससाद 2 स भीमधन्वानम उदग्रवीर्यं; धनंजयं शत्रुगणे चरन्तम आ कर्ण पूर्णायतचॊदितेन; भल्लेन विव्याध ललाटमध्ये 3 स तेन बाणेन समर्पितेन; जाम्बूनदाभेन सुसंशितेन रराज राजन महनीय कर्मा; यथैक पर्वा रुचिरैक शृङ्गः 4 अथास्य बाणेन विदारितस्य; परादुर्बभूवासृग अजस्रम उष्णम सा तस्य जाम्बूनदपुष्पचित्रा; मालेव चित्राभिविराजते सम 5 स तेन बाणाभिहतस तरस्वी; दुर्यॊधनेनॊद्धत मन्युवेगः शरान उपादाय विषाग्निकल्पान; विव्याध राजानम अदीनसत्त्वः 6 दुर्यॊधनश चापि तम उग्रतेजाः; पार्थश च दुर्यॊधनम एकवीरः अन्यॊन्यम आजौ पुरुषप्रवीरौ; समं समाजघ्नतुर आजमीढौ 7 ततः परभिन्नेन महागजेन; महीधराभेन पुनर विकर्णः रथैश चतुर्भिर गजपादरक्षैः; कुन्तीसुतं जिष्णुम अथाभ्यधावत 8 तम आपतन्तं तवरितं गजेन्द्रं; धनंजयः कुम्भविभागमध्ये आ कर्ण पूर्णेन दृढायसेन; बाणेन विव्याध महाजवेन 9 पार्थेन सृष्टः स तु गार्ध्रपत्र; आ पुङ्खदेशात परविवेश नागम विदार्य शैलप्रवर परकाशं; यथाशनिः पर्वतम इन्द्र सृष्टः 10 शरप्रतप्तः स तु नागराजः; परवेपिताङ्गॊ वयथितान्तर आत्मा संसीदमानॊ निपपात मह्यां; वज्राहतं शृङ्गम इवाचलस्य 11 निपातिते दन्तिवरे पृथिव्यां; तरासाद विकर्णः सहसावतीर्य तूर्णं पदान्य अष्ट शतानि गत्वा; विविंशतेः सयन्दनम आरुरॊह 12 निहत्य नागं तु शरेण तेन; वज्रॊपमेनाद्रिवराम्बुदाभम तथाविधेनैव शरेण पार्थॊ; दुर्यॊधनं वक्षसि निर्बिभेद 13 ततॊ गजे राजनि चैव भिन्ने; भग्ने विकर्णे च स पादरक्षे गाण्डीवमुक्तैर विशिखैः परणुन्नास; ते युध मुख्याः सहसापजग्मुः 14 दृष्ट्वैव बाणेन हतं तु नागं; यॊधांश च सर्वान दरवतॊ निशम्य रथं समावृत्य कुरुप्रवीरॊ; रणात परदुद्राव यतॊ न पार्थः 15 तं भीमरूपं तवरितं दरवन्तं; दुर्यॊधनं शत्रुसहॊ निषङ्गी पराक्ष्वेडयद यॊद्धुमनाः किरीटी; बाणेन विद्धं रुधिरं वमन्तम 16 [अर्ज] विहाय कीर्तिं विपुलं यशश च; युद्धात परावृत्य पलायसे किम न ते ऽदय तूर्याणि समाहतानि; यथावद उद्यान्ति गतस्य युद्धे 17 युधिष्ठिरस्यास्मि निदेशकारी; पार्थस तृतीयॊ युधि च सथिरॊ ऽसमि तदर्थम आवृत्य मुखं परयच्छ; नरेन्द्र वृत्तं समर धार्तराष्ट्र 18 मॊघं तवेदं भुवि नामधेयं; दुर्यॊधनेतीह कृतं पुरस्तात न हीह दुर्यॊधनता तवास्ति; पलायमानस्य रणं विहाय 19 न ते पुरस्ताद अथ पृष्ठतॊ वा; पश्यामि दुर्यॊधन रक्षितारम परैहि युद्धेन कुरुप्रवीर; पराणान परियान पाण्डवतॊ ऽदय रक्ष |
1
[vai] bhīṣme tu saṃgrāmaśiro vihāya; palāyamāne dhetarāṣṭra putraḥ ucchritya ketuṃ vinadan mahātmā; svayaṃ vigṛhyārjunam āsasāda 2 sa bhīmadhanvānam udagravīryaṃ; dhanaṃjayaṃ śatrugaṇe carantam ā karṇa pūrṇāyatacoditena; bhallena vivyādha lalāṭamadhye 3 sa tena bāṇena samarpitena; jāmbūnadābhena susaṃśitena rarāja rājan mahanīya karmā; yathaika parvā ruciraika śṛṅgaḥ 4 athāsya bāṇena vidāritasya; prādurbabhūvāsṛg ajasram uṣṇam sā tasya jāmbūnadapuṣpacitrā; māleva citrābhivirājate sma 5 sa tena bāṇābhihatas tarasvī; duryodhanenoddhata manyuvegaḥ śarān upādāya viṣāgnikalpān; vivyādha rājānam adīnasattvaḥ 6 duryodhanaś cāpi tam ugratejāḥ; pārthaś ca duryodhanam ekavīraḥ anyonyam ājau puruṣapravīrau; samaṃ samājaghnatur ājamīḍhau 7 tataḥ prabhinnena mahāgajena; mahīdharābhena punar vikarṇaḥ rathaiś caturbhir gajapādarakṣaiḥ; kuntīsutaṃ jiṣṇum athābhyadhāvat 8 tam āpatantaṃ tvaritaṃ gajendraṃ; dhanaṃjayaḥ kumbhavibhāgamadhye ā karṇa pūrṇena dṛḍhāyasena; bāṇena vivyādha mahājavena 9 pārthena sṛṣṭaḥ sa tu gārdhrapatra; ā puṅkhadeśāt praviveśa nāgam vidārya śailapravara prakāśaṃ; yathāśaniḥ parvatam indra sṛṣṭaḥ 10 śaraprataptaḥ sa tu nāgarājaḥ; pravepitāṅgo vyathitāntar ātmā saṃsīdamāno nipapāta mahyāṃ; vajrāhataṃ śṛṅgam ivācalasya 11 nipātite dantivare pṛthivyāṃ; trāsād vikarṇaḥ sahasāvatīrya tūrṇaṃ padāny aṣṭa śatāni gatvā; viviṃśateḥ syandanam āruroha 12 nihatya nāgaṃ tu śareṇa tena; vajropamenādrivarāmbudābham tathāvidhenaiva śareṇa pārtho; duryodhanaṃ vakṣasi nirbibheda 13 tato gaje rājani caiva bhinne; bhagne vikarṇe ca sa pādarakṣe gāṇḍīvamuktair viśikhaiḥ praṇunnās; te yudha mukhyāḥ sahasāpajagmuḥ 14 dṛṣṭvaiva bāṇena hataṃ tu nāgaṃ; yodhāṃś ca sarvān dravato niśamya rathaṃ samāvṛtya kurupravīro; raṇāt pradudrāva yato na pārthaḥ 15 taṃ bhīmarūpaṃ tvaritaṃ dravantaṃ; duryodhanaṃ śatrusaho niṣaṅgī prākṣveḍayad yoddhumanāḥ kirīṭī; bāṇena viddhaṃ rudhiraṃ vamantam 16 [arj] vihāya kīrtiṃ vipulaṃ yaśaś ca; yuddhāt parāvṛtya palāyase kim na te 'dya tūryāṇi samāhatāni; yathāvad udyānti gatasya yuddhe 17 yudhiṣṭhirasyāsmi nideśakārī; pārthas tṛtīyo yudhi ca sthiro 'smi tadartham āvṛtya mukhaṃ prayaccha; narendra vṛttaṃ smara dhārtarāṣṭra 18 moghaṃ tavedaṃ bhuvi nāmadheyaṃ; duryodhanetīha kṛtaṃ purastāt na hīha duryodhanatā tavāsti; palāyamānasya raṇaṃ vihāya 19 na te purastād atha pṛṣṭhato vā; paśyāmi duryodhana rakṣitāram paraihi yuddhena kurupravīra; prāṇān priyān pāṇḍavato 'dya rakṣa |