Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 5 Index Previous Next
|
1
[व] कृत्वा विवाहं तु कुरुप्रवीरास; तदाभिमन्यॊर मुदितस्वपक्षाः विश्रम्य चत्वार्य उषसः परतीताः; सभां विराटस्य ततॊ ऽभिजग्मुः 2 सभा तु सा मत्स्यपतेः समृद्धा; मणिप्रवेकॊत्तम रत्नचित्रा नयस्तासना माल्यवती सुगन्धा; ताम अभ्ययुस ते नरराज वर्याः 3 अथासनान्य आविशतां पुरस्ताद; उभौ विराटद्रुपदौ नरेन्द्रौ वृद्धश च मान्यः पृथिवीपतीनां; पितामहॊ राम जनार्दनाभ्याम 4 पाञ्चालराजस्य समीपतस तु; शिनिप्रवीरः सह रौहिणेयः मत्स्यस्य राज्ञस तु सुसंनिकृष्टौ; जनार्दनश चैव युधिष्ठिरश च 5 सुताश च सर्वे दरुपदस्य राज्ञॊ; भीमार्जुनौ माद्रवतीसुतौ च परद्युम्न साम्बौ च युधि परवीरौ; विराट पुत्रश च सहाभिमन्युः 6 सर्वे च शूराः पितृभिः समाना; वीर्येण रूपेण बलेन चैव उपाविशन दरौपदेयाः कुमाराः; सुवर्णचित्रेषु वरासनेषु 7 तथॊपविष्टेषु महारथेषु; विभ्राजमानाम्बर भूषणेषु रराज सा राजवती समृद्धा; गरहैर इव दयौर विमलैर उपेता 8 ततः कथास ते समवाय युक्ताः; कृत्वा विचित्राः पुरुषप्रवीराः तस्थुर मुहूर्तं परिचिन्तयन्तः; कृष्णं नृपास ते समुदीक्षमाणाः 9 कथान्तम आसाद्य च माहवेन; संघट्टिताः पाण्डव कार्यहेतॊः ते राजसिंहाः सहिता हय अशृण्वन; वाक्यं महार्थं च महॊदयं च 10 सर्वैर भवद्भिर विदितं यथायं; युधिष्ठिरः सौबलेनाक्षवत्याम जितॊ निकृत्यापहृतं च राज्यं; पुनः परवासे समयः कृतश च 11 शक्तैर विजेतुं तरसा महीं च; सत्ये सथितैस तच चरितं यथावत पाण्डॊः सुतैस तद वरतम उग्ररूपं; वर्षाणि षट सप्त च भारताग्र्यैः 12 तरयॊदशश चैव सुदुस्तरॊ ऽयम; अज्ञायमानैर भवतां समीपे कलेशान असह्यांश च तितिक्षमाणैर; यथॊषितं तद विदितं च सर्वम 13 एवंगते धर्मसुतस्य राज्ञॊ; दुर्यॊधनस्यापि च यद धितं सयात तच चिन्तयध्वं कुरुपाण्डवानां; धर्म्यं च युक्तं च यशः करं च 14 अधर्मयुक्तं च न कामयेत; राज्यं सुराणाम अपि धर्मराजः धर्मार्थयुक्तं च महीपतित्वं; गरामे ऽपि कस्मिंश चिद अयं बुभूषेत 15 पित्र्यं हि राज्यं विदितं नृपाणां; यथापकृष्टं धृतराष्ट्र पुत्रैः मिथ्यॊपचारेण तथाप्य अनेन; कृच्छ्रं महत पराप्तम असह्य रूपम 16 न चापि पार्थॊ विजितॊ रणे तैः; सवतेजसा धृतराष्ट्रस्य पुत्रैः तथापि राजा सहितः सुहृद्भिर; अभीप्सते ऽनामयम एव तेषाम 17 यत तत सवयं पाण्डुसुतैर विजित्य; समाहृतं भूमिपतीन निपीड्य तत परार्थयन्ते पुरुषप्रवीराः; कुन्तीसुता माद्रवतीसुतौ च 18 बालास तव इमे तैर विविधौर उपायैः; संप्रार्थिता हन्तुम अमित्रसाहाः राज्यं जिहीर्षद्भिर असद्भिर उग्रैः; सर्वं च तद वॊ विदितं यथावत 19 तेषां च लॊभं परसमीक्ष्य वृद्धं; धर्मात्मतां चापि युधिष्ठिरस्य संबन्धितां चापि समीक्ष्य तेषां; मतिं कुरुध्वं सहिताः पृथक च 20 इमे च सत्ये ऽभिरताः सदैव; तं पारयित्वा समयं यथावत अतॊ ऽनयथा तैर उपचर्यमाणा; हन्युः समेतान धृतराष्ट्र पुत्रान 21 तैर विप्रकारं च निशम्य राज्ञः; सुहृज्जनास तान परिवारयेयुः युद्धेन बाधेयुर इमांस तथैव; तैर वध्यमाना युधितांश च हन्युः 22 तथापि नेमे ऽलपतया समर्थास; तेषां जयायेति भवेन मतं वः समेत्य सर्वे सहिताः सुहृद्भिस; तेषां विनाशाय यतेयुर एव 23 दुर्यॊधनस्यापि मतं यथावन; न जञायते किं नु करिष्यतीति अज्ञायमाने च मते परस्य; किं सयात समारभ्यतमं मतं वः 24 तस्माद इतॊ गच्छतु धर्मशीलः; शुचिः कुलीनः पुरुषॊ ऽपरमत्तः दूतः समर्थः परशमाय तेषां; राज्यार्ध दानाय युधिष्ठिरस्य 25 निशम्य वाक्यं तु जनार्दनस्य; धर्मार्थयुक्तं मधुरं समं च समाददे वाक्यम अथाग्रजॊ ऽसय; संपूज्य वाक्यं तद अतीव राजन |
1
[v] kṛtvā vivāhaṃ tu kurupravīrās; tadābhimanyor muditasvapakṣāḥ viśramya catvāry uṣasaḥ pratītāḥ; sabhāṃ virāṭasya tato 'bhijagmuḥ 2 sabhā tu sā matsyapateḥ samṛddhā; maṇipravekottama ratnacitrā nyastāsanā mālyavatī sugandhā; tām abhyayus te nararāja varyāḥ 3 athāsanāny āviśatāṃ purastād; ubhau virāṭadrupadau narendrau vṛddhaś ca mānyaḥ pṛthivīpatīnāṃ; pitāmaho rāma janārdanābhyām 4 pāñcālarājasya samīpatas tu; śinipravīraḥ saha rauhiṇeyaḥ matsyasya rājñas tu susaṃnikṛṣṭau; janārdanaś caiva yudhiṣṭhiraś ca 5 sutāś ca sarve drupadasya rājño; bhīmārjunau mādravatīsutau ca pradyumna sāmbau ca yudhi pravīrau; virāṭa putraś ca sahābhimanyuḥ 6 sarve ca śūrāḥ pitṛbhiḥ samānā; vīryeṇa rūpeṇa balena caiva upāviśan draupadeyāḥ kumārāḥ; suvarṇacitreṣu varāsaneṣu 7 tathopaviṣṭeṣu mahāratheṣu; vibhrājamānāmbara bhūṣaṇeṣu rarāja sā rājavatī samṛddhā; grahair iva dyaur vimalair upetā 8 tataḥ kathās te samavāya yuktāḥ; kṛtvā vicitrāḥ puruṣapravīrāḥ tasthur muhūrtaṃ paricintayantaḥ; kṛṣṇaṃ nṛpās te samudīkṣamāṇāḥ 9 kathāntam āsādya ca māhavena; saṃghaṭṭitāḥ pāṇḍava kāryahetoḥ te rājasiṃhāḥ sahitā hy aśṛṇvan; vākyaṃ mahārthaṃ ca mahodayaṃ ca 10 sarvair bhavadbhir viditaṃ yathāyaṃ; yudhiṣṭhiraḥ saubalenākṣavatyām jito nikṛtyāpahṛtaṃ ca rājyaṃ; punaḥ pravāse samayaḥ kṛtaś ca 11 śaktair vijetuṃ tarasā mahīṃ ca; satye sthitais tac caritaṃ yathāvat pāṇḍoḥ sutais tad vratam ugrarūpaṃ; varṣāṇi ṣaṭ sapta ca bhāratāgryaiḥ 12 trayodaśaś caiva sudustaro 'yam; ajñāyamānair bhavatāṃ samīpe kleśān asahyāṃś ca titikṣamāṇair; yathoṣitaṃ tad viditaṃ ca sarvam 13 evaṃgate dharmasutasya rājño; duryodhanasyāpi ca yad dhitaṃ syāt tac cintayadhvaṃ kurupāṇḍavānāṃ; dharmyaṃ ca yuktaṃ ca yaśaḥ karaṃ ca 14 adharmayuktaṃ ca na kāmayeta; rājyaṃ surāṇām api dharmarājaḥ dharmārthayuktaṃ ca mahīpatitvaṃ; grāme 'pi kasmiṃś cid ayaṃ bubhūṣet 15 pitryaṃ hi rājyaṃ viditaṃ nṛpāṇāṃ; yathāpakṛṣṭaṃ dhṛtarāṣṭra putraiḥ mithyopacāreṇa tathāpy anena; kṛcchraṃ mahat prāptam asahya rūpam 16 na cāpi pārtho vijito raṇe taiḥ; svatejasā dhṛtarāṣṭrasya putraiḥ tathāpi rājā sahitaḥ suhṛdbhir; abhīpsate 'nāmayam eva teṣām 17 yat tat svayaṃ pāṇḍusutair vijitya; samāhṛtaṃ bhūmipatīn nipīḍya tat prārthayante puruṣapravīrāḥ; kuntīsutā mādravatīsutau ca 18 bālās tv ime tair vividhaur upāyaiḥ; saṃprārthitā hantum amitrasāhāḥ rājyaṃ jihīrṣadbhir asadbhir ugraiḥ; sarvaṃ ca tad vo viditaṃ yathāvat 19 teṣāṃ ca lobhaṃ prasamīkṣya vṛddhaṃ; dharmātmatāṃ cāpi yudhiṣṭhirasya saṃbandhitāṃ cāpi samīkṣya teṣāṃ; matiṃ kurudhvaṃ sahitāḥ pṛthak ca 20 ime ca satye 'bhiratāḥ sadaiva; taṃ pārayitvā samayaṃ yathāvat ato 'nyathā tair upacaryamāṇā; hanyuḥ sametān dhṛtarāṣṭra putrān 21 tair viprakāraṃ ca niśamya rājñaḥ; suhṛjjanās tān parivārayeyuḥ yuddhena bādheyur imāṃs tathaiva; tair vadhyamānā yudhitāṃś ca hanyuḥ 22 tathāpi neme 'lpatayā samarthās; teṣāṃ jayāyeti bhaven mataṃ vaḥ sametya sarve sahitāḥ suhṛdbhis; teṣāṃ vināśāya yateyur eva 23 duryodhanasyāpi mataṃ yathāvan; na jñāyate kiṃ nu kariṣyatīti ajñāyamāne ca mate parasya; kiṃ syāt samārabhyatamaṃ mataṃ vaḥ 24 tasmād ito gacchatu dharmaśīlaḥ; śuciḥ kulīnaḥ puruṣo 'pramattaḥ dūtaḥ samarthaḥ praśamāya teṣāṃ; rājyārdha dānāya yudhiṣṭhirasya 25 niśamya vākyaṃ tu janārdanasya; dharmārthayuktaṃ madhuraṃ samaṃ ca samādade vākyam athāgrajo 'sya; saṃpūjya vākyaṃ tad atīva rājan |