Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 7 Index Previous Next
|
1
[स] ततः संशप्तका राजन समे देशे वयवस्थिताः वयूह्यानीकं रथैर एव चन्द्रार्धाख्यं मुदान्विताः 2 ते किरीटिनम आयान्तं दृष्ट्वा हर्षेण मारिष उदक्रॊशन नरव्याघ्राः शब्देन महता तदा 3 स शब्दः परदिशः सर्वा दिशः खंच समावृणॊत आवृतत्वाच च लॊकस्य नासीत तत्र परतिस्वनः 4 अतीव संप्रहृष्टांस तान उपलभ्य धनंजयः किं चिद अभ्युत्स्मयन कृष्णम इदं वचनम अब्रवीत 5 पश्यैतान देवकी मातुर मुमूर्षून अद्य संयुगे भरातॄंस तरैगर्तकान एवं रॊदितव्ये परहर्षितान 6 अथ वा हर्षकालॊ ऽयं तरैगर्तानाम असंशयम कुनरैर दुरवापान हि लॊकान पराप्स्यन्त्य अनुत्तमान 7 एवम उक्त्वा महाबाहुर हृषीकेशं ततॊ ऽरजुनः आससाद रणे वयूढां तरैगर्तानाम अनीकिनीम 8 स देवदत्तम आदाय शङ्खं हेमपरिष्कृतम दध्मौ वेगेन महता फल्गुनः पूरयन दिशः 9 तेन शब्देन वित्रस्ता संशप्तकवरूथिनी निश्चेष्टावस्थिता संक्ये अश्मसारमयी यथा 10 वाहास तेषां विवृत्ताक्षाः सतब्धकर्ण शिरॊधराः विष्टब्ध चरणा मूत्रं रुधिरं च परसुस्रुवुः 11 उपलभ्य च ते संज्ञाम अवस्थाप्य च वाहिनीम युगपत पाण्डुपुत्राय चिक्षिपुः कङ्कपत्रिणः 12 तान्य अर्जुनः सहस्राणि दश पञ्चैव चाशुगैः अनागतान्य एव शरैश चिच्छेदाशु पराक्रमः 13 ततॊ ऽरजुनं शितैर बाणैर दशभिर दशभिः पुनः परत्यविध्यंस ततः पार्थस तान अविध्यत तरिभिस तरिभिः 14 एकैकस तु ततः पार्थं राजन विव्याध पञ्चभिः स च तान परतिविव्याध दवाभ्यां दवाभ्यां पराक्रमी 15 भूय एव तु संरब्धास ते ऽरजुनं सह केशवम आपूरयञ शरैस तीक्ष्णैस तटाकम इव वृष्टिभिः 16 ततः शरसहस्राणि परापतन्न अर्जुनं परति भरमराणाम इव वराताः फुल्लद्रुमगणे वने 17 ततः सुबाहुस तरिंशद्भिर अद्रिसारमयैर दृढैः अविध्यद इषुभिर गाढं किरीटे सव्यसाचिनम 18 तैः किरीटी किरीटस्थैर हेमपुङ्खैर अजिह्मगैः शातकुम्भमयापीडॊ बभौ यूप इवॊच्छ्रितः 19 हस्तावापं सुबाहॊस तु भल्लेन युधि पाण्डवः चिच्छेद तं चैव पुनः शरवर्षैर अवाकिरत 20 ततः सुशर्मा दशभिः सुरथश च किरीटिनम सुधर्मा सुधनुश चैव सुबाहुश च समर्पयन 21 तांस तु सर्वान पृथग बाणैर वानरप्रवर धवजः परत्यविध्यद धवजांश चैषां भल्लैश चिच्छेद काञ्चनान 22 सुधन्वनॊ धनुश छित्त्वा हयान वै नयवधीच छरैः अत्रास्य सशिरस्त्राणं शिरः कायाद अपाहरत 23 तस्मिंस तु पतिते वीरे तरस्तास तस्य पदानुगाः वयद्रवन्त भयाद भीता येन दौर्यॊधनं बलम 24 ततॊ जघान संक्रुद्धॊ वासविस तां महाचमूम शरजालैर अविच्छिन्नैस तमः सूर्य इवांशुभिः 25 ततॊ भग्ने बले तस्मिन विप्रयाते समन्ततः सव्यसाचिनि संक्रुद्धे तरैगर्तान भयम आविशत 26 ते वध्यमानाः पार्थेन शरैः संनतपर्वभिः अमुह्यंस तत्र तत्रैव तरस्ता मृगगणा इव 27 ततस तरिगर्तराट करुद्धस तान उवाच महारथान अलं दरुतेन वः शूरा न भयंकर्तुम अर्हथ 28 शप्त्वा तु शपथान घॊरान सर्वसैन्यस्य पश्यतः गत्वा दौर्यॊघनं सैन्यं किं वा वक्ष्यथ मुख्यगाः 29 नावहास्याः कथं लॊके कर्मणानेन संयुगे भवेम सहिताः सर्वे निवर्तध्वं यथाबलम 30 एवम उक्तास तु ते राजन्न उदक्रॊशन मुहुर मुहुः शङ्खांश च दध्मिरे वीरा हर्षयन्तः परस्परम 31 ततस ते संन्यवर्तन्त संशप्तकगणाः पुनः नारायणाश च गॊपालाः कृत्वा मृत्युं निवर्तनम |
1
[s] tataḥ saṃśaptakā rājan same deśe vyavasthitāḥ vyūhyānīkaṃ rathair eva candrārdhākhyaṃ mudānvitāḥ 2 te kirīṭinam āyāntaṃ dṛṣṭvā harṣeṇa māriṣa udakrośan naravyāghrāḥ śabdena mahatā tadā 3 sa śabdaḥ pradiśaḥ sarvā diśaḥ khaṃca samāvṛṇot āvṛtatvāc ca lokasya nāsīt tatra pratisvanaḥ 4 atīva saṃprahṛṣṭāṃs tān upalabhya dhanaṃjayaḥ kiṃ cid abhyutsmayan kṛṣṇam idaṃ vacanam abravīt 5 paśyaitān devakī mātur mumūrṣūn adya saṃyuge bhrātṝṃs traigartakān evaṃ roditavye praharṣitān 6 atha vā harṣakālo 'yaṃ traigartānām asaṃśayam kunarair duravāpān hi lokān prāpsyanty anuttamān 7 evam uktvā mahābāhur hṛṣīkeśaṃ tato 'rjunaḥ āsasāda raṇe vyūḍhāṃ traigartānām anīkinīm 8 sa devadattam ādāya śaṅkhaṃ hemapariṣkṛtam dadhmau vegena mahatā phalgunaḥ pūrayan diśaḥ 9 tena śabdena vitrastā saṃśaptakavarūthinī niśceṣṭāvasthitā saṃkye aśmasāramayī yathā 10 vāhās teṣāṃ vivṛttākṣāḥ stabdhakarṇa śirodharāḥ viṣṭabdha caraṇā mūtraṃ rudhiraṃ ca prasusruvuḥ 11 upalabhya ca te saṃjñām avasthāpya ca vāhinīm yugapat pāṇḍuputrāya cikṣipuḥ kaṅkapatriṇaḥ 12 tāny arjunaḥ sahasrāṇi daśa pañcaiva cāśugaiḥ anāgatāny eva śaraiś cicchedāśu parākramaḥ 13 tato 'rjunaṃ śitair bāṇair daśabhir daśabhiḥ punaḥ pratyavidhyaṃs tataḥ pārthas tān avidhyat tribhis tribhiḥ 14 ekaikas tu tataḥ pārthaṃ rājan vivyādha pañcabhiḥ sa ca tān prativivyādha dvābhyāṃ dvābhyāṃ parākramī 15 bhūya eva tu saṃrabdhās te 'rjunaṃ saha keśavam āpūrayañ śarais tīkṣṇais taṭākam iva vṛṣṭibhiḥ 16 tataḥ śarasahasrāṇi prāpatann arjunaṃ prati bhramarāṇām iva vrātāḥ phulladrumagaṇe vane 17 tataḥ subāhus triṃśadbhir adrisāramayair dṛḍhaiḥ avidhyad iṣubhir gāḍhaṃ kirīṭe savyasācinam 18 taiḥ kirīṭī kirīṭasthair hemapuṅkhair ajihmagaiḥ śātakumbhamayāpīḍo babhau yūpa ivocchritaḥ 19 hastāvāpaṃ subāhos tu bhallena yudhi pāṇḍavaḥ ciccheda taṃ caiva punaḥ śaravarṣair avākirat 20 tataḥ suśarmā daśabhiḥ surathaś ca kirīṭinam sudharmā sudhanuś caiva subāhuś ca samarpayan 21 tāṃs tu sarvān pṛthag bāṇair vānarapravara dhvajaḥ pratyavidhyad dhvajāṃś caiṣāṃ bhallaiś ciccheda kāñcanān 22 sudhanvano dhanuś chittvā hayān vai nyavadhīc charaiḥ atrāsya saśirastrāṇaṃ śiraḥ kāyād apāharat 23 tasmiṃs tu patite vīre trastās tasya padānugāḥ vyadravanta bhayād bhītā yena dauryodhanaṃ balam 24 tato jaghāna saṃkruddho vāsavis tāṃ mahācamūm śarajālair avicchinnais tamaḥ sūrya ivāṃśubhiḥ 25 tato bhagne bale tasmin viprayāte samantataḥ savyasācini saṃkruddhe traigartān bhayam āviśat 26 te vadhyamānāḥ pārthena śaraiḥ saṃnataparvabhiḥ amuhyaṃs tatra tatraiva trastā mṛgagaṇā iva 27 tatas trigartarāṭ kruddhas tān uvāca mahārathān alaṃ drutena vaḥ śūrā na bhayaṃkartum arhatha 28 śaptvā tu śapathān ghorān sarvasainyasya paśyataḥ gatvā dauryoghanaṃ sainyaṃ kiṃ vā vakṣyatha mukhyagāḥ 29 nāvahāsyāḥ kathaṃ loke karmaṇānena saṃyuge bhavema sahitāḥ sarve nivartadhvaṃ yathābalam 30 evam uktās tu te rājann udakrośan muhur muhuḥ śaṅkhāṃś ca dadhmire vīrā harṣayantaḥ parasparam 31 tatas te saṃnyavartanta saṃśaptakagaṇāḥ punaḥ nārāyaṇāś ca gopālāḥ kṛtvā mṛtyuṃ nivartanam |