Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 1 Index Previous Next
|
1
[य] अहं ययातिर नहुषस्य पुत्रः; पूरॊः पिता सर्वभूतावमानात परभ्रंशितः सुरसिद्धर्षिलॊकात; परिच्युतः परपताम्य अल्पपुण्यः 2 अहं हि पूर्वॊ वयसा भवद्भ्यस; तेनाभिवादं भवतां न परयुञ्जे यॊ विद्यया तपसा जन्मना वा; वृद्धः स पूज्यॊ भवति दविजानाम 3 [आस्टक] अवादीश चेद वयसा यः स वृद्ध; इति राजन नाभ्यवदः कथं चित यॊ वै विद्वान वयसा सन सम वृद्धः; स एव पूज्यॊ भवति दविजानाम 4 [य] परतिकूलं कर्मणां पापम आहुस; तद वर्तते ऽपरवणे पापलॊक्यम सन्तॊ ऽसतां नानुवर्तन्ति चैतद; यथा आत्मैषाम अनुकूल वादी 5 अभूद धनं मे विपुलं महद वै; विचेष्टमानॊ नाधिगन्ता तद अस्मि एवं परधार्यात्म हिते निविष्टॊ; यॊ वर्तते स विजानाति जीवन 6 नानाभावा बहवॊ जीवलॊके; दैवाधीना नष्टचेष्टाधिकाराः तत तत पराप्य न विहन्येत धीरॊ; दिष्टं बलीय इति मत्वात्म बुद्ध्या 7 सुखं हि जन्तुर यदि वापि दुःखं; दैवाधीनं विन्दति नात्म शक्त्या तस्माद दिष्टं बलवन मन्यमानॊ; न संज्वरेन नापि हृष्येत कदा चित 8 दुःखे न तप्येन न सुखेन हृष्येत; समेन वर्तेत सदैव धीरः दिष्टं बलीय इति मन्यमानॊ; न संज्वरेन नापि हृष्येत कदा चित 9 भये न मुह्याम्य अष्टकाहं कदा चित; संतापॊ मे मानसॊ नास्ति कश चित धाता यथा मां विदधाति लॊके; धरुवं तथाहं भवितेति मत्वा 10 संस्वेदजा अण्डजा उद्भिदाश च; सरीसृपाः कृमयॊ ऽथाप्सु मत्स्याः तथाश्मानस तृणकाष्ठं च सर्वं; दिष्ट कषये सवां परकृतिं भजन्ते 11 अनित्यतां सुखदुःखस्य बुद्ध्वा; कस्मात संतापम अष्टकाहं भजेयम किं कुर्यां वै किं च कृत्वा न तप्ये; तस्मात संतापं वर्जयाम्य अप्रमत्तः 12 [आस्टक] ये ये लॊकाः पार्थिवेन्द्र परधानास; तवया भुक्ता यं च कालं यथा च तन मे राजन बरूहि सर्वं यथावत; कषेत्रज्ञवद भाषसे तवं हि धर्मान 13 [य] राजाहम आसम इह सार्वभौमस; ततॊ लॊकान महतॊ अजयं वै तत्रावसं वर्षसहस्रमात्रं; ततॊ लॊकं परम अस्म्य अभ्युपेतः 14 ततः पुरीं पुरुहूतस्य रम्यां; सहस्रद्वारां शतयॊजनायताम अध्यावसं वर्षसहस्रमात्रं; ततॊ लॊकं परम अस्म्य अभ्युपेतः 15 ततॊ दिव्यम अजरं पराप्य लॊकं; परजापतेर लॊकपतेर दुरापम तत्रावसं वर्षसहस्रमात्रं; ततॊ लॊकं परम अस्म्य अभ्युपेतः 16 देवस्य देवस्य निवेशने च; विजित्य लॊकान अवसं यथेष्टम संपूज्यमानस तरिदशैः समस्तैस; तुल्यप्रभाव दयुतिर ईश्वराणाम 17 तथावसं नन्दने कामरूपी; संवत्सराणाम अयुतं शतानाम सहाप्सरॊभिर विहरन पुण्यगन्धान; पश्यन्न नगान पुष्पितांश चारुरूपान 18 तत्रस्थं मां देव सुखेषु सक्तं; काले ऽतीते महति ततॊ ऽतिमात्रम दूतॊ देवानाम अब्रवीद उग्ररूपॊ; धवंसेत्य उच्चैस तरिः पलुतेन सवरेण 19 एतावन मे विदितं राजसिंह; ततॊ भरष्टॊ ऽहं नन्दनात कषीणपुण्यः वाचॊ ऽशरौषं चान्तरिक्षे सुराणाम; अनुक्रॊशाच छॊचतां मानवेन्द्र 20 अहॊ कष्टं कषीणपुण्यॊ ययातिः; पतत्य असौ पुण्यकृत पुण्यकीर्तिः तान अब्रुवं पतमानस ततॊ ऽहं; सतां मध्ये निपतेयं कथं नु 21 तैर आख्याता भवतां यज्ञभूमिः; समीक्ष्य चैनां तवरितम उपागतॊ ऽसमि हविर गन्धं देशिकं यज्ञभूमेर; धूमापाङ्गं परतिगृह्य परतीतः |
1
[y] ahaṃ yayātir nahuṣasya putraḥ; pūroḥ pitā sarvabhūtāvamānāt prabhraṃśitaḥ surasiddharṣilokāt; paricyutaḥ prapatāmy alpapuṇyaḥ 2 ahaṃ hi pūrvo vayasā bhavadbhyas; tenābhivādaṃ bhavatāṃ na prayuñje yo vidyayā tapasā janmanā vā; vṛddhaḥ sa pūjyo bhavati dvijānām 3 [āsṭaka] avādīś ced vayasā yaḥ sa vṛddha; iti rājan nābhyavadaḥ kathaṃ cit yo vai vidvān vayasā san sma vṛddhaḥ; sa eva pūjyo bhavati dvijānām 4 [y] pratikūlaṃ karmaṇāṃ pāpam āhus; tad vartate 'pravaṇe pāpalokyam santo 'satāṃ nānuvartanti caitad; yathā ātmaiṣām anukūla vādī 5 abhūd dhanaṃ me vipulaṃ mahad vai; viceṣṭamāno nādhigantā tad asmi evaṃ pradhāryātma hite niviṣṭo; yo vartate sa vijānāti jīvan 6 nānābhāvā bahavo jīvaloke; daivādhīnā naṣṭaceṣṭādhikārāḥ tat tat prāpya na vihanyeta dhīro; diṣṭaṃ balīya iti matvātma buddhyā 7 sukhaṃ hi jantur yadi vāpi duḥkhaṃ; daivādhīnaṃ vindati nātma śaktyā tasmād diṣṭaṃ balavan manyamāno; na saṃjvaren nāpi hṛṣyet kadā cit 8 duḥkhe na tapyen na sukhena hṛṣyet; samena varteta sadaiva dhīraḥ diṣṭaṃ balīya iti manyamāno; na saṃjvaren nāpi hṛṣyet kadā cit 9 bhaye na muhyāmy aṣṭakāhaṃ kadā cit; saṃtāpo me mānaso nāsti kaś cit dhātā yathā māṃ vidadhāti loke; dhruvaṃ tathāhaṃ bhaviteti matvā 10 saṃsvedajā aṇḍajā udbhidāś ca; sarīsṛpāḥ kṛmayo 'thāpsu matsyāḥ tathāśmānas tṛṇakāṣṭhaṃ ca sarvaṃ; diṣṭa kṣaye svāṃ prakṛtiṃ bhajante 11 anityatāṃ sukhaduḥkhasya buddhvā; kasmāt saṃtāpam aṣṭakāhaṃ bhajeyam kiṃ kuryāṃ vai kiṃ ca kṛtvā na tapye; tasmāt saṃtāpaṃ varjayāmy apramattaḥ 12 [āsṭaka] ye ye lokāḥ pārthivendra pradhānās; tvayā bhuktā yaṃ ca kālaṃ yathā ca tan me rājan brūhi sarvaṃ yathāvat; kṣetrajñavad bhāṣase tvaṃ hi dharmān 13 [y] rājāham āsam iha sārvabhaumas; tato lokān mahato ajayaṃ vai tatrāvasaṃ varṣasahasramātraṃ; tato lokaṃ param asmy abhyupetaḥ 14 tataḥ purīṃ puruhūtasya ramyāṃ; sahasradvārāṃ śatayojanāyatām adhyāvasaṃ varṣasahasramātraṃ; tato lokaṃ param asmy abhyupetaḥ 15 tato divyam ajaraṃ prāpya lokaṃ; prajāpater lokapater durāpam tatrāvasaṃ varṣasahasramātraṃ; tato lokaṃ param asmy abhyupetaḥ 16 devasya devasya niveśane ca; vijitya lokān avasaṃ yatheṣṭam saṃpūjyamānas tridaśaiḥ samastais; tulyaprabhāva dyutir īśvarāṇām 17 tathāvasaṃ nandane kāmarūpī; saṃvatsarāṇām ayutaṃ śatānām sahāpsarobhir viharan puṇyagandhān; paśyann nagān puṣpitāṃś cārurūpān 18 tatrasthaṃ māṃ deva sukheṣu saktaṃ; kāle 'tīte mahati tato 'timātram dūto devānām abravīd ugrarūpo; dhvaṃsety uccais triḥ plutena svareṇa 19 etāvan me viditaṃ rājasiṃha; tato bhraṣṭo 'haṃ nandanāt kṣīṇapuṇyaḥ vāco 'śrauṣaṃ cāntarikṣe surāṇām; anukrośāc chocatāṃ mānavendra 20 aho kaṣṭaṃ kṣīṇapuṇyo yayātiḥ; pataty asau puṇyakṛt puṇyakīrtiḥ tān abruvaṃ patamānas tato 'haṃ; satāṃ madhye nipateyaṃ kathaṃ nu 21 tair ākhyātā bhavatāṃ yajñabhūmiḥ; samīkṣya caināṃ tvaritam upāgato 'smi havir gandhaṃ deśikaṃ yajñabhūmer; dhūmāpāṅgaṃ pratigṛhya pratītaḥ |