Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 3 Index Previous Next
|
1
[वै] ततॊ घॊरतरः शब्दॊ वने समभवत तदा भीमसेनार्जुनौ दृष्ट्वा कषत्रियाणाम अमर्षिणाम 2 तेषां धवजाग्राण्य अभिवीक्ष्य राजा; सवयं दुरात्मा कुरुपुंगवानाम जरद्रथॊ याज्ञसेनीम उवाच; रथे सथितां भानुमतीं हतौजाः 3 आयान्तीमे पञ्च रथा महान्तॊ; मन्ये च कृष्णे पतयस तवैते सा जानती खयापय नः सुकेशि; परं परं पाण्डवानां रथस्थम 4 [दरौ] किं ते जञातैर मूढ महाधनुर्धरैर; अनायुष्यं कर्मकृत्वातिघॊरम एते वीराः पतयॊ मे समेता; न वः शेषः कश चिद इहास्ति युद्धे 5 आख्यातव्यं तव एव सर्वं मुमूर्षॊर; मया तुभ्यं पृष्टया धर्म एषः न मे वयथा विद्यते तवद्भयं वा; संपश्यन्त्याः सानुजं धर्मराजम 6 यस्य धवजाग्रे नदतॊ मृदङ्गौ; नन्दॊपनन्दौ मधुरौ युक्तरूपौ एतं सवधर्मार्थविनिश्चयज्ञं; सदा जनाः कृत्यवन्तॊ ऽनुयान्ति 7 य एष जाम्बूनदशुद्ध गौरः; परचण्ड घॊणस तनुर आयताक्षः एतं कुरुश्रेष्ठतमं वदन्ति; युधिष्ठिरं धर्मसुतं पतिं मे 8 अप्य एष शत्रॊः शरणागतस्य; दद्यात पराणान धर्मचारी नृवीरः परैह्य एनं मूढ जवेन भूतये; तवम आत्मनः पराञ्जलिर नयस्तशास्त्रः 9 अथाप्य एनं पश्यसि यं रथस्थं; महाभुजं शालम इव परवृद्धम संदष्टौष्ठं भरुकुटी संहतभ्रुवं; वृकॊदरॊ नाम पतिर ममैषः 10 आजानेया बलिनः साधु दान्ता; महाबलाः शूरम उदावहन्ति एतस्य कर्माण्य अतिमानुषाणि; भीमेति शब्दॊ ऽसय गतः पृथिव्याम 11 नास्यापराद्धाः शेषम इहाप्नुवन्ति; नाप्य अस्य वैरं विस्मरते कदा चित वैरस्यान्तं संविधायॊपयाति; पश्चाच छान्तिं न च गच्छत्य अतीव 12 मृदुर वदान्यॊ धृतिमान यशस्वी; जितेन्द्रियॊ वृद्धसेवी नृवीरः भराता च शिष्यश च युधिष्ठिरस्य; धनंजयॊ नाम पतिर ममैषः 13 यॊ वै न कामान न भयान न लॊभात; तयजेद धर्मं न नृशंसं च कुर्यात स एष वैश्वानरतुल्यतेजाः; कुन्तीसुतः शत्रुसहः परमाथी 14 यः सर्वधर्मार्थविनिश्चयज्ञॊ; भयार्तानां भयहर्ता मनीषी यस्यॊत्तमं रूपम आहुः पृथिव्यां; यं पाण्डवाः परिरक्षन्ति सर्वे 15 पराणैर गरीयांसम अनुव्रतं वै; स एष वीरॊ नकुलः पतिर मे यः खड्गयॊधी लघुचित्रहस्तॊ; महांश च धीमान सहदेवॊ ऽदवितीयः 16 यस्याद्य कर्म दरक्ष्यसे मूढ सत्त्व; शतक्रतॊर वा दैत्य सेनासु संख्ये शूरः कृतास्त्रॊ मतिमान मनीषी; परियंकरॊ धर्मसुतस्य राज्ञः 17 य एष चन्द्रार्कसमानतेजा; जघन्यजः पाण्डवानां परियश च बुद्ध्या समॊ यस्य नरॊ न विद्यते; वक्ता तथा सत्सु विनिश्चयज्ञः 18 सैष शूरॊ नित्यम अमर्षणश; च धीमान पराज्ञः सहदेवः पतिर मे तयजेत पराणान परविशेद धव्यवाहं; न तव एवैष वयाहरेद धर्मबाह्यम सदा मनस्वी कषत्रधर्मे निविष्टः; कुन्त्याः पराणैर इष्टतमॊ नृवीरः 19 विशीर्यन्तीं नावम इवार्णवान्ते; रत्नाभिपूर्णां मकरस्य पृष्ठे सेनां तवेमां हतसर्वयॊधां; विक्षॊभितां दरक्ष्यसि पाण्डुपुत्रैः 20 इत्य एते वै कथिताः पाण्डुपुत्रा; यांस तवं मॊहाद अवमन्य परवृत्तः यद्य एतैस तवं मुच्यसे ऽरिष्टदेहः; पुनर्जन्म पराप्स्यसे जीव एव 21 [वै] ततः पार्थाः पञ्च पञ्चेन्द्र कल्पास; तयक्त्वा तरस्तान पराञ्जलींस तान पदातीन रथानीकं शरवर्षान्ध कारं; चक्रुः करुद्धः सर्वतः संनिगृह्य |
1
[vai] tato ghorataraḥ śabdo vane samabhavat tadā bhīmasenārjunau dṛṣṭvā kṣatriyāṇām amarṣiṇām 2 teṣāṃ dhvajāgrāṇy abhivīkṣya rājā; svayaṃ durātmā kurupuṃgavānām jaradratho yājñasenīm uvāca; rathe sthitāṃ bhānumatīṃ hataujāḥ 3 āyāntīme pañca rathā mahānto; manye ca kṛṣṇe patayas tavaite sā jānatī khyāpaya naḥ sukeśi; paraṃ paraṃ pāṇḍavānāṃ rathastham 4 [drau] kiṃ te jñātair mūḍha mahādhanurdharair; anāyuṣyaṃ karmakṛtvātighoram ete vīrāḥ patayo me sametā; na vaḥ śeṣaḥ kaś cid ihāsti yuddhe 5 ākhyātavyaṃ tv eva sarvaṃ mumūrṣor; mayā tubhyaṃ pṛṣṭayā dharma eṣaḥ na me vyathā vidyate tvadbhayaṃ vā; saṃpaśyantyāḥ sānujaṃ dharmarājam 6 yasya dhvajāgre nadato mṛdaṅgau; nandopanandau madhurau yuktarūpau etaṃ svadharmārthaviniścayajñaṃ; sadā janāḥ kṛtyavanto 'nuyānti 7 ya eṣa jāmbūnadaśuddha gauraḥ; pracaṇḍa ghoṇas tanur āyatākṣaḥ etaṃ kuruśreṣṭhatamaṃ vadanti; yudhiṣṭhiraṃ dharmasutaṃ patiṃ me 8 apy eṣa śatroḥ śaraṇāgatasya; dadyāt prāṇān dharmacārī nṛvīraḥ paraihy enaṃ mūḍha javena bhūtaye; tvam ātmanaḥ prāñjalir nyastaśāstraḥ 9 athāpy enaṃ paśyasi yaṃ rathasthaṃ; mahābhujaṃ śālam iva pravṛddham saṃdaṣṭauṣṭhaṃ bhrukuṭī saṃhatabhruvaṃ; vṛkodaro nāma patir mamaiṣaḥ 10 ājāneyā balinaḥ sādhu dāntā; mahābalāḥ śūram udāvahanti etasya karmāṇy atimānuṣāṇi; bhīmeti śabdo 'sya gataḥ pṛthivyām 11 nāsyāparāddhāḥ śeṣam ihāpnuvanti; nāpy asya vairaṃ vismarate kadā cit vairasyāntaṃ saṃvidhāyopayāti; paścāc chāntiṃ na ca gacchaty atīva 12 mṛdur vadānyo dhṛtimān yaśasvī; jitendriyo vṛddhasevī nṛvīraḥ bhrātā ca śiṣyaś ca yudhiṣṭhirasya; dhanaṃjayo nāma patir mamaiṣaḥ 13 yo vai na kāmān na bhayān na lobhāt; tyajed dharmaṃ na nṛśaṃsaṃ ca kuryāt sa eṣa vaiśvānaratulyatejāḥ; kuntīsutaḥ śatrusahaḥ pramāthī 14 yaḥ sarvadharmārthaviniścayajño; bhayārtānāṃ bhayahartā manīṣī yasyottamaṃ rūpam āhuḥ pṛthivyāṃ; yaṃ pāṇḍavāḥ parirakṣanti sarve 15 prāṇair garīyāṃsam anuvrataṃ vai; sa eṣa vīro nakulaḥ patir me yaḥ khaḍgayodhī laghucitrahasto; mahāṃś ca dhīmān sahadevo 'dvitīyaḥ 16 yasyādya karma drakṣyase mūḍha sattva; śatakrator vā daitya senāsu saṃkhye śūraḥ kṛtāstro matimān manīṣī; priyaṃkaro dharmasutasya rājñaḥ 17 ya eṣa candrārkasamānatejā; jaghanyajaḥ pāṇḍavānāṃ priyaś ca buddhyā samo yasya naro na vidyate; vaktā tathā satsu viniścayajñaḥ 18 saiṣa śūro nityam amarṣaṇaś; ca dhīmān prājñaḥ sahadevaḥ patir me tyajet prāṇān praviśed dhavyavāhaṃ; na tv evaiṣa vyāhared dharmabāhyam sadā manasvī kṣatradharme niviṣṭaḥ; kuntyāḥ prāṇair iṣṭatamo nṛvīraḥ 19 viśīryantīṃ nāvam ivārṇavānte; ratnābhipūrṇāṃ makarasya pṛṣṭhe senāṃ tavemāṃ hatasarvayodhāṃ; vikṣobhitāṃ drakṣyasi pāṇḍuputraiḥ 20 ity ete vai kathitāḥ pāṇḍuputrā; yāṃs tvaṃ mohād avamanya pravṛttaḥ yady etais tvaṃ mucyase 'riṣṭadehaḥ; punarjanma prāpsyase jīva eva 21 [vai] tataḥ pārthāḥ pañca pañcendra kalpās; tyaktvā trastān prāñjalīṃs tān padātīn rathānīkaṃ śaravarṣāndha kāraṃ; cakruḥ kruddhaḥ sarvataḥ saṃnigṛhya |