Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 12 Index Previous Next
|
1
कथं धर्मे सथातुम इच्छन राजा वर्तेत धार्मिकः पृच्छामि तवा कुरुश्रेष्ठ तन मे बरूहि पिता मह 2 अत्राप्य उदाहरन्तीमम इतिहासं पुरातनम गीतं दृष्टार्थतत्त्वेन वामदेवेन धीमता 3 राजा वसु मना नाम कौसल्यॊ बलवाञ शुचिः महर्षिं परिपप्रच्छ वामदेवं यशॊ विनम 4 धर्मार्थसहितं वाक्यं भगवन्न अनुशाधि माम येन वृत्तेन वै तिष्ठन न चयवेयं सवधर्मतः 5 तम अब्रवीद वामदेवस तपस्वी जपतां वरः हेमवर्णम उपासीनं ययातिम इव नाहुषम 6 धर्मम एवानुवर्तस्व न धर्माद विद्यते परम धर्मे सथिता हि राजानॊ जयन्ति पृथिवीम इमाम 7 अर्थसिद्धेः परं धर्मं मन्यते यॊ महीपतिः ऋतां च कुरुते बुद्धिं स धर्मेण विरॊचते 8 अधर्मदर्शी यॊ राजा बलाद एव परवर्तते कषिप्रम एवापयातॊ ऽसमाद उभौ परथममध्यमौ 9 असत पापिष्ठ सचिवॊ वध्यॊ लॊकस्य धर्महा सहैव परिवारेण कषिप्रम एवावसीदति 10 अर्थानाम अननुष्ठाता कामचारी विकत्थनः अपि सर्वां महीं लब्ध्वा कषिप्रम एव विनश्यति 11 अथाददानः कल्याणम अनसूयुर जितेन्द्रियः वर्धते मतिमान राजा सरॊतॊभिर इव सागरः 12 न पूर्णॊ ऽसमीति मन्येत धर्मतः कामतॊ ऽरथतः बुद्धितॊ मित्र तश चापि सततं वसुधाधिपः 13 एतेष्व एव हि सर्वेषु लॊकयात्रा परतिष्ठिता एतानि शृण्वँल लभते यशः कीर्तिं शरियः परजाः 14 एवं यॊ धर्मसंरम्भी धर्मार्थपरिचिन्तकः अर्थान समीक्ष्यारभते स धरुवं महद अश्नुते 15 अदाता हय अनति सनेहॊ दण्डेनावर्तयन परजाः साहस परकृतीराजा कषिप्रम एव विनश्यति 16 अथ पापं कृतं बुद्ध्या न च पश्यत्य अबुद्धि मान अकीर्त्यापि समायुक्तॊ मृतॊ नरकम अश्नुते 17 अथ मानयितुर दातुः शुक्लस्य रसवेदिनः वयसनं सवम इवॊत्पन्नं विजिघांसन्ति मानवाः 18 यस्य नास्ति गुरुर धर्मे न चान्यान अनुपृच्छति सुखतन्त्रॊ ऽरथलाभेषु नचिरं महद अश्नुते 19 गुरु परधानॊ धर्मेषु सवयम अर्थान्ववेक्षिता धर्मप्रधानॊ लॊकेषु सुचिरं महद अश्नुते |
1
kathaṃ dharme sthātum icchan rājā varteta dhārmikaḥ pṛcchāmi tvā kuruśreṣṭha tan me brūhi pitā maha 2 atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam gītaṃ dṛṣṭārthatattvena vāmadevena dhīmatā 3 rājā vasu manā nāma kausalyo balavāñ śuciḥ maharṣiṃ paripapraccha vāmadevaṃ yaśo vinam 4 dharmārthasahitaṃ vākyaṃ bhagavann anuśādhi mām yena vṛttena vai tiṣṭhan na cyaveyaṃ svadharmataḥ 5 tam abravīd vāmadevas tapasvī japatāṃ varaḥ hemavarṇam upāsīnaṃ yayātim iva nāhuṣam 6 dharmam evānuvartasva na dharmād vidyate param dharme sthitā hi rājāno jayanti pṛthivīm imām 7 arthasiddheḥ paraṃ dharmaṃ manyate yo mahīpatiḥ ṛtāṃ ca kurute buddhiṃ sa dharmeṇa virocate 8 adharmadarśī yo rājā balād eva pravartate kṣipram evāpayāto 'smād ubhau prathamamadhyamau 9 asat pāpiṣṭha sacivo vadhyo lokasya dharmahā sahaiva parivāreṇa kṣipram evāvasīdati 10 arthānām ananuṣṭhātā kāmacārī vikatthanaḥ api sarvāṃ mahīṃ labdhvā kṣipram eva vinaśyati 11 athādadānaḥ kalyāṇam anasūyur jitendriyaḥ vardhate matimān rājā srotobhir iva sāgaraḥ 12 na pūrṇo 'smīti manyeta dharmataḥ kāmato 'rthataḥ buddhito mitra taś cāpi satataṃ vasudhādhipaḥ 13 eteṣv eva hi sarveṣu lokayātrā pratiṣṭhitā etāni śṛṇvaṁl labhate yaśaḥ kīrtiṃ śriyaḥ prajāḥ 14 evaṃ yo dharmasaṃrambhī dharmārthaparicintakaḥ arthān samīkṣyārabhate sa dhruvaṃ mahad aśnute 15 adātā hy anati sneho daṇḍenāvartayan prajāḥ sāhasa prakṛtīrājā kṣipram eva vinaśyati 16 atha pāpaṃ kṛtaṃ buddhyā na ca paśyaty abuddhi mān akīrtyāpi samāyukto mṛto narakam aśnute 17 atha mānayitur dātuḥ śuklasya rasavedinaḥ vyasanaṃ svam ivotpannaṃ vijighāṃsanti mānavāḥ 18 yasya nāsti gurur dharme na cānyān anupṛcchati sukhatantro 'rthalābheṣu naciraṃ mahad aśnute 19 guru pradhāno dharmeṣu svayam arthānvavekṣitā dharmapradhāno lokeṣu suciraṃ mahad aśnute |